Het verwrongen huwelijk
In 1795 vond de Franse revolutie plaats, waar Holland als ondergeschikte de Franse overheidsadministratie en het Franse recht moest volgen. Tot de revolutie werden huwelijken, geboorten, scheidingen en overlijden in de kerkelijke administratie bijgehouden. Maar toen de Franse schatkist Hollandse belastingbetalers rook moesten die natuurlijk in kaart worden gebracht. Er kwam niet alleen een verplichting om huwelijken, geboorten, scheidingen en overlijden te melden bij de burgerlijke stand, er kwam ook een verbod voor de kerk om een huwelijk in te zegenen voordat het in het burgerlijk bestand was ingeschreven. Het burgerlijk huwelijk werd belangrijker dan het kerkelijk huwelijk.
Gehoorzaam of ongehoorzaam?
Een predikant of priester die toch een huwelijk inzegenende voordat het in het burgerlijk bestand stond, die kon rekenen op gevangenisstraf en/of boete. En zo staat het anno 2025 nog steeds in het burgerlijke wetboek van Nederland. Een wet die ontstond nadat verschillende geestelijken uit protest het toch andersom deden. En was dat zo raar?
Geestelijk en Bijbels gezien was dat zeker niet raar. In de Bijbelse geschiedenis is het duidelijk dat het huwelijk een onderdeel was van de geloofssamenleving, en onderdeel van de geloofswetten. Daarbij stond niet eerst de financiën voorop, maar trouw en liefde onder het zorgend toezicht van de geloofsgemeenschap.
Zorgplicht en trouw
Nu kennen we in Nederland drie vormen van burgerlijk “huwelijk”. Eerst het Huwelijk voor de burgerlijke stand, dan het Geregistreerd partnerschap, en vervolgens het Samenlevingscontract. Bij de eerste ben je verplicht het ja-woord uit te spreken onder getuigen. Het Geregistreerd partnerschap is nagenoeg hetzelfde alleen is daar geen ja-woord voor nodig, en is het recht anders bij scheiden als er kinderen onder de 18 jaar zijn, en is er geen mogelijkheid tot scheiding van tafel en bed. Verder zijn ze gelijk.
Het Samenlevingscontract is een notariële vastlegging van de relatie met wederzijdse rechten en plichten. Met dat grote en bijzondere verschil, dat bij dit contract een verplichting tot samenwonen bestaat. Bij de vorige twee is die verplichting niet.
Wederzijdse zorg tijdens en na een relatie is een belangrijke reden om een Huwelijk, Partnerschap of Samenlevingscontract aan te gaan. Welke keuze een koppel maakt is dan niet belangrijk, de wet kan namelijk de zorg afdwingen door de rechter wanneer zorgplicht en trouw niet worden nagekomen.
Waar wet en kerk falen
Wanneer twee mensen vanuit een uitkerings- of zorgsituatie komen en willen trouwen voor “de wet”, dan valt veel recht op zorg en financiën weg, en komt een echtpaar financieel onder de armoedegrens. Dit is nagerekend aan de hand van het Nibud, en zelfs door een notaris en accountant. De wet faalt, en dat betekent dat we terug moeten naar de situatie voordat de Franse revolutie begon. Als de wet faalt, dan blijft de enige optie om voor Bijbels huwelijk te gaan, onder getuige van de geloofsgemeenschap. Dan is daar weer de kans met elkaar de geestelijke zorgplicht op ons te nemen en om voor deze huwelijken te bidden en te zorgen?
Is dit onwettig? Nee! Want samenwonen is een vrijheid die Nederland kent. Samenwonen in de bijzonder toestand dat de relatie de zegen meedraagt van de geloofsgemeenschap, ook dat is niet verboden. Er is dus een mate van vrijheid, maar ook een mate van verantwoordelijk voor de geloofsgemeenschap.
Tot drie keer toe heb ik dat in tien jaar meegemaakt dat een kerk weigerde om deze Bijbelse wijze van huwelijk te erkennen omdat ze zonder protest de falende wet als hoger doel acht. Eindelijk heeft een geloofsgemeenschap de kans om geestelijk zorgend om echtparen heen te gaan staan en ze als vrouw-man te erkennen en de zegen mee te geven, los van dat ze getrouwd zijn voor “de wet”. Maar ook de kerk faalt en snapt niets van de betekenis van het huwelijk, en dat heeft veel liefdesverdriet bewerkt.
